Kerntechniek in Nederland 1945-1974

Dit boek beschrijft de ontwikkeling van de toepassing van kernenergie in Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Centraal staan de grote technische projecten die in Nederland in deze periode zijn uitgevoerd, de partijen die hierbij betrokken waren en hun onderlinge, vaak moeizame verhoudingen. Naast de wetenschappers en de elektriciteitsbedrijven waren dit met name de rijksoverheid en de industrie.

Een opmerkelijk aspect van Nederland is dat een klein land vrijwel vanaf het begin een nogal onafhankelijke koers koos en zich niet zonder meer schikte in de rol van volger. Door de samenwerking met Noorwegen beschikte Nederland al in 1951 over de mogelijkheid om ervaring met een kernreactor op te doen.

Voorbeelden hiervan zijn het onderzoek bij de KEMA in Arnhem aan een nieuw type reactor en het werk van Kistemaker om een 'ultracentrifuge' fabriek te ontwikkelen voor de verrijking van uranium. Bij het speciaal voor de kernenergie opgerichte Reactor Centrum Nederland (nu ECN) werd gewerkt aan een scheepsreactor. Daarnaast werd onder leiding van de elektriciteitsbedrijven de eerste kerncentrale in Nederland in Dodewaard gebouwd. Vanaf het midden van de jaren zestig werd echter duidelijk dat de bedragen vereist voor de verdere ontwikkeling van deze projecten zo groot waren dat deze niet door Nederland alleen konden worden opgebracht. Daarmee kwam een einde aan de eigen Nederlandse koers. Bij het snelle kweekreactorproject (Kalkar) nam Nederland 'alleen nog maar' de ontwikkeling van een onderdeel van de reactor voor zijn rekening.

De pogingen van de overheid om een nationale Nederlandse nucleaire industrie van de grond te krijgen werden definitief doorkruist toen de PZEM in 1969 een kerncentrale in Duitsland bestelde. De gevolgen hiervan klinken nog door in de eerste energienota van Lubbers uit 1974. Het begin van de jaren zeventig, toen het maatschappelijk verzet tegen kernenergie begon te groeien, vormt de afsluiting van de hier beschreven episode.